Περίληψη

Οι συμμετέχοντες καλούνται σ’ ένα φανταστικό ταξίδι, όπου ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης θα «συναντηθεί» με τον ζωγράφο Βίνσεντ Βαν Γκογκ. Πρόκειται για μια συνομιλία ανάμεσα στο «Βράδυ» του Καρυωτάκη και δύο έργα-σταθμούς του Βαν Γκογκ, «Το υπνοδωμάτιο» και την «Έναστρη νύχτα». Στόχος είναι, μέσω θεατρικών τεχνικών, οι συμμετέχοντες να μπουν τη θέση των δύο καλλιτεχνών, να συναισθανθούν πώς βλέπουν τον κόσμο και να εμπνευστούν δημιουργώντας συνειρμικά τα δικά τους ποιητικά και εικαστικά έργα.

Το μελοποιημένο ποίημα «Βράδυ» (Μουσική: Λένα Πλάτωνος, Τραγούδι: Σαββίνα Γιαννάτου) θα αποτελέσει το σημείο εκκίνησης για μια δημιουργική επαφή μεταξύ λογοτεχνίας, μουσικής, ζωγραφικής και θεάτρου. Σταδιακά οι συμμετέχοντες διερευνούν  τα χρώματα, τα τοπία, την ατμόσφαιρα, τα συναισθήματα που τους δημιουργούνται και γράφουν κείμενα δικά τους, που θα αποτελέσουν το έναυσμα για να δημιουργήσουν στη συνέχεια θεατρικούς αυτοσχεδιασμούς. Η ομάδα ξεκινάει σε κύκλο και σταδιακά ξεδιπλώνεται προς τα έξω, σηκώνεται και σχηματίζει παγωμένες εικόνες που μεταμορφώνονται σε θεατρικούς διαλόγους.

Πρόκειται για μια προσπάθεια να συνδεθούν οι λέξεις με τα συναισθήματα και τα χρώματα. Όλη η δραστηριότητα στοχεύει σε μια βιωματική επαφή με τα έργα τόσο του Καρυωτάκη όσο και του Βαν Γκογκ, ώστε οι συμμετέχοντες να πλάσουν μορφές και εικόνες από τη φαντασία τους εκφράζοντας προσωπικά συναισθήματα και εμπειρίες, να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα διαφορετικότητας και να αναρωτηθούν για τον ρόλο της τέχνης στην κοινωνία.

• Συνεργασία και αλληλεπίδραση με αφορμή έργα από διαφορετικές τέχνες: ποίηση – μουσική – ζωγραφική
• Κατανόηση του περιεχομένου και της μορφής του ποιήματος  και  των χαρακτηριστικών της ποίησης του Καρυωτάκη καθώς και του συμβολισμού.
• Ευαισθητοποίηση - «ενσυναίσθηση»
• Καλλιέργεια δημιουργικής σκέψης - φαντασίας

Διδακτικοί στόχοι

Προσεγγίζεται το ποίημα "Βράδυ" του Κώστα Καρυωτάκη με βιωματικούς τρόπους. Πέρα από την κατανόηση του περιεχομένου και της τεχνοτροπίας της ποιητικής σύνθεσης, δίνεται έμφαση στην προσωπικότητα του Καρυωτάκη και γίνεται αναφορά στην έλλειψη αποδοχής του έργου του απο την κοινωνία της εποχής του.

Βασικός στόχος του μαθήματος της λογοτεχνίας είναι η ουσιαστική επικοινωνία των μαθητών με τη λογοτεχνία και η συνεργασία και αλληλεπίδραση μεταξύ τους με σκοπό την παραγωγή ατομικού ή συλλογικού έργου.

Απώτεροι στόχοι η καλλιέργεια της στοχαστικής ικανότητας, καθώς από την απλή παρατήρηση και περιγραφή ενός έργου τέχνης θα περάσουν στην ερμηνεία συμβόλων και σχέσεων, και η ανάπτυξη ερευνητικής διάθεσης των μαθητών με το έργο τέχνης ως αφορμή για έρευνα.

Σε μία διαθεματική προσέγγιση της λογοτεχνίας αξιοποιούνται έργα από άλλες τέχνες, όπως η μουσική, η ζωγραφική, το θέατρο, ο κινηματογράφος με στόχο την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης, της φαντασίας και της πρωτοτυπίας.

Παράλληλα, με αυτά τα μέσα η κατανόηση του περιεχομένου και της μορφής ενός ποιήματος ή πεζού γίνεται με βιωματικό τρόπο.

Η σύνδεσή του λογοτεχνικού έργου με άλλα κείμενα  αναδεικνύει τη διακειμενικότητά του, αλλά παράλληλα προσφέρει ένα πεδίο διασύνδεσής του με άλλες τέχνες.

Τέλος, η γνωριμία με τον συγγραφέα ως ξεχωριστό δημιουργό και η γνώση των χαρακτηριστικών ενός ευρύτερου λογοτεχνικού κινήματος, όπως π.χ. ο συμβολισμός και ο υπερρεαλισμός, εντάσσει τα έργα στο κοινωνικό και πνευματικό περιβάλλον που τα γέννησε φωτίζοντας τη σχέση του ατόμου με την κοινωνία.

Μαθησιακοί στόχοι

Περισσότερο απ’ όλα η τέχνη καλλιεργεί τη στοχαστική ικανότητα: από την απλή παρατήρηση και περιγραφή ενός έργου τέχνης οδηγεί στην ερμηνεία συμβόλων και σχέσεων. Έτσι, η τέχνη με τον τρόπο της καλλιεργεί τη δημιουργική σκέψη, τη φαντασία, και την πρωτοτυπία.

Σήμερα πιστεύεται ευρύτερα ότι η αξιοποίηση των τεχνών στην εκπαίδευση είναι σημαντική  γιατί εστιάζει στην ολιστική ανάπτυξη (γνωστική /συναισθηματική/ αισθητική/ στοχαστική) που οδηγεί σε βαθύτερη κατανόηση του εαυτού μας και του κόσμου.

Όπως υποστηρίζει η Γ. Μέγα «ο διάλογος με αυθεντικές εμπειρίες ζωής θα τους προετοιμάσει για την προσαρμογή τους στην κοινωνία καθώς ενθαρρύνονται να βλέπουν την πολυπλοκότητα των φαινομένων και να σέβονται το σύστημα αξιών των άλλων. Οι μαθητές θα αποκτήσουν "ενσυναίσθηση" μπαίνοντας στη θέση «του άλλου» (Μέγα, 2011, σ. 50).

Άλλοι στόχοι

«Το θέατρο είναι ένας τρόπος να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας να γίνουν

ευαίσθητοι, συνειδητοί, ώριμοι πολίτες, ικανοί να βλέπουν τον κόσμο όχι μόνο

από τη δική τους οπτική γωνία, αλλά και μέσα από τα μάτια των άλλων».

Dorothy Heathcote

«Το να κάνεις θέατρο για παιδιά είναι ένα χάρισμα όχι ένας αυτοσκοπός.

   Είναι μια πράξη αγάπης  και ευθύνης,  για να τους δώσουμε ρίζες και φτερά».

Μάικλ Μέσκε «Το θέατρο στ’ ακροδάχτυλα»

Γενικά, το θέατρο προσφέρει στους συμμετέχοντες ένα δημιουργικό πλαίσιο για αυτοέκφραση. Όταν παίζουμε έναν ρόλο, αναγκαστικά μπαίνουμε στη θέση ενός άλλου και βλέπουμε τα πράγματα από τη δική του οπτική γωνία. Οι καταστάσεις -είτε είναι φανταστικές είτε πραγματικές- συνδέονται με τις πραγματικές εμπειρίες των ατόμων αυξάνοντας την αίσθηση του βιωματικού.

Δίνοντας φωνή σ’ ένα ποίημα και μετατρέποντας το σε μια παγωμένη εικόνα το ζωντανεύουμε μ’ έναν προσωπικό τρόπο που αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα του καθενός και αποτελεί έκφραση ελευθερίας.

Παιδαγωγικοί στόχοι                                                                                                                                                                                                                                                                                       Όπως έγραψε και ο Κρίστοφερ Σμωλ στο βιβλίο του «Μουσική – Κοινωνία – Παιδεία» το 1983:

«Το σύνολο του διδακτικού προγράμματος μοιάζει με μια οργανωμένη περιήγηση. Οι μαθητές οδηγούνται σαν κοπάδι από δω και από κει, τους δείχνουν τα κοιτάσματα, τους αγρούς και τις πόλεις ανεξάρτητα αν τους ενδιαφέρουν ή όχι. Κινούνται αδιάκοπα μαζί με την υπόλοιπη ομάδα, ανεξάρτητα αν έχουν αφομοιώσει τις πληροφορίες ή αν επιθυμούν να καθυστερήσουν πάνω σε κάτι που τράβηξε την προσοχή τους ή ερέθισε τη φαντασία τους. Ποτέ δεν τους επιτρέπεται να εξερευνήσουν μόνοι τους και να ανακαλύψουν τις δικές τους ομορφιές και τις δικές τους πιθανές ανταμοιβές. Όλοι κινούνται στο ίδιο όχημα, προς την ίδια κατεύθυνση, πάνω σ' ένα δρόμο χιλιοπατημένο, που μοιάζει να τον έφτιαξε ο ίδιος ο Θεός. Δεν επιτρέπεται σε κανέναν να περιπλανηθεί σε ενδιαφέρουσες περιοχές εκτός του οχήματος και στο τέλος της διαδρομής είναι υποχρεωμένοι όλοι να αποδείξουν ότι είδαν τα ίδια πράγματα, ταυτόχρονα κι από την ίδια οπτική γωνία.»

Σήμερα δεν υπάρχουν ασφαλείς οδηγίες πλεύσης για τον εκπαιδευτικό ούτε για τον μαθητή. Τους καθοδηγεί η αγάπη για τη γνώση και η ανάγκη επικοινωνίας σε ένα ελεύθερο πλαίσιο έκφρασης.

Αν θέλουμε ζωντανά παιδιά και κριτική σκέψη πρέπει να απελευθερώσουμε τη μάθηση από την παπαγαλία και την τυποποίηση και να δώσουμε το μικρόφωνο της τάξης, την πένα της λογοτεχνίας, ακόμα και τον δοκιμαστικό σωλήνα του εργαστηρίου στους μαθητές και τις μαθήτριες για να χαράξουν τη δική τους πορεία. Πρέπει να τους αφήσουμε να χαθούν στο δικό τους μονοπάτι, για να ανακαλύψουν τα δικά τους λουλούδια, για να γνωρίσουν τον εαυτό τους και να δώσουν το δικό τους νόημα στο παρόν και στο μέλλον. Έτσι, θα γράψουν τα δικά τους ποιήματα και θα εικονογραφήσουν τον δικό τους κόσμο, έναν κόσμο ελευθερίας.

Λάπτοπ, προτζέκτορας, οθόνη προβολής, σύνδεση στο  Ίντερνετ, χαρτιά ζωγραφικής, παστέλ λαδιού ή τέμπερες σε παλ χρώματα.

Εισαγωγή στο εργαστήριο

Στην πρώτη επαφή με την ομάδα εξηγείται το θέμα του εργαστηρίου και παρουσιάζονται βασικά στοιχεία της διαδρομής του Καρυωτάκη και του Βαν Γκογκ, με σκοπό να εντοπιστούν κάποιες ομοιότητες που αφορούν κυρίως την έλλειψη αναγνώρισης του έργου τους από την κοινωνία της εποχής τους. Aυτό γίνεται με την παρουσίαση ενός Powerpoint, το οποίο αποτελεί και αφορμή για μικρή συζήτηση. π.χ. Παρατηρήσατε και καποια κοινά στοιχεία τη ζωή τους; Πού νομίζετε ότι οφείλεται αυτό;

5 φάσεις του εργαστηρίου

Εισαγωγή με παρουσίαση της ζωής του Βίνσεντ Βαν Γκογκ και του Κώστα Καρυωτάκη (σε Powerpoint) Στο τέλος τίθενται ερωτήματα για τη θέση του καλλιτέχνη μέσα στην κοινωνία και την αποδοχή ή μη του έργου του.

1. Οι συμμετέχοντες ακούνε με κλειστά μάτια το ποίημα «Βράδυ» μελοποιημένο. Στη συνέχεια, επιλέγουν κάποιο στίχο που τους άρεσε και γράφουν στίχους με αφορμή αυτόν. Μετά, συστήνονται και διαβάζουν όσα έγραψαν στην ομάδα. (Φύλλο Εργασίας 1)
2. Μελέτη του πίνακα "Το υπνοδωμάτιο του Βαν Γκογκ". Συζητούν την ατμόσφαιρα, τα χρώματα που κυριαρχούν, τα σημεία που τραβούν την προσοχή τους και μιλούν για τα συναισθήματα τους που τους δημιουργούνται. (Φύλλο Εργασίας 2)
3. Σύνδεση του ποιήματος "Βράδυ" με τον πίνακα «Το υπνοδωμάτιο». Φαντάζονται ότι στο δωμάτιο του Βαν Γκογκ μένει ο Καρυωτάκης και γράφουν οι ίδιοι στο Ημερόλογιό του. Χρήση της θεατρικής τεχνικής της ανακριτικής καρέκλας. (Φύλλο Εργασίας 3)
4. Παρουσιάζεται ο πίνακας του Βαν Γκογκ "Έναστρη νύχτα" με βίντεο και μουσική. Δημιουργούν Παγωμένες Εικόνες που ζωντανεύουν με Αυτοσχεδιασμούς και Θεατρικούς Μονολόγους. Δημιουργούν εικαστικά έργα και  πολυτροπικά κείμενα. (Φύλλο Εργασίας 4)
5. Παρουσιάσεις έργων. Διάδρομος της συνείδησης. Όλοι ψιθυρίζουν κάποια λόγια σ΄ έναν από τους συμμετέχοντες που υποδύεται τον Βαν Γκογκ ή τον Καρυωτάκη.

ΦΑΣΗ Α΄ Μουσική και ποίηση

1. Οι συμμετέχοντες ακούνε με κλειστά μάτια το ποίημα «Βράδυ» μελοποιημένο από τη Λένα Πλάτωνος με τη φωνή της Σαββίνας Γιαννάτου και το διαβάζουν σε διαφάνεια. Ακολουθεί μια πρώτη ελεύθερη συζήτηση για τις εντυπώσεις τους. Μετά συμπληρώνουν το πρώτο φύλλο εργασίας ατομικά.   Μετά, συστήνονται και διαβάζουν όσα έγραψαν στην ομάδα.

        Φύλλο εργασίας 1 : Συναισθήματα – χρώματα

• Ποια συναισθήματα σας δημιουργήθηκαν με το άκουσμα του ποιήματος «Βράδυ» του Καρυωτάκη;
• Έχετε νιώσει κάποιο συναίσθημα παρόμοιο κάποια στιγμή που ήσασταν μόνοι σας; Πού βρισκόσασταν εκείνη τη στιγμή;
• Αν έπρεπε να διαλέξετε ένα χρώμα ως κυρίαρχο στις εικόνες του ποιήματος ποιο θα ήταν αυτό;
• Επιλέξτε από το ποίημα κάποιο στίχο που σας άρεσε. Γράψτε 2-3 γραμμές με αφορμή αυτόν.

ΦΑΣΗ Β΄ Ποίηση και ζωγραφική

1. Μελέτη του πίνακα "Το υπνοδωμάτιο του Βαν Γκογκ". Συζητούν στην ομάδα για την ατμόσφαιρα, τα χρώματα που κυριαρχούν, τα σημεία που τραβούν την προσοχή τους και για τα συναισθήματα που τους δημιουργούνται.

   Φύλλο εργασίας 2: Κοιτάξτε τον πίνακα "Το υπνοδωμάτιο του Βαν Γκογκ". Συζήτηση.

2. Ποια αντικείμενα υπάρχουν μέσα στο δωμάτιο αυτό; Ποιο από αυτά σας τραβάει την προσοχή;
3. Πώς νομίζετε ότι ένιωθε ο Βαν Γκογκ για το δωμάτιό του;
4. Εσείς πώς νιώθετε όταν βλέπετε αυτόν τον πίνακα;
5. Εσείς πώς νιώθετε για το δικό σας δωμάτιο;
6. Υπάρχουν σημαντικά αντικείμενα που έχετε τοποθετήσει μέσα στο δωμάτιό σας για να αισθανθείτε ότι ο χώρος αυτός είναι πιο προσωπικός; Τι είδους αντικείμενα είναι αυτά;

• Αφίσες στους τοίχους, συλλογές αντικειμένων
• Ζωάκια, κατοικίδια
• Επιλογή χρωμάτων στους τοίχους , ή στα σεντόνια και τα έπιπλα
• Μουσική
• Ηλεκτρονικός υπολογιστής , άλλα ηλεκτρονικά αντικείμενα

ΦΑΣΗ Γ΄ ΣΥΝΔΕΣΗ  Καρυωτάκη-  Βαν Γκογκ

1. Σύνδεση του ποιήματος "Βράδυ" με τον πίνακα «Το υπνοδωμάτιο». Φαντάζονται ότι στο δωμάτιο του Βαν Γκογκ μένει ο Καρυωτάκης και ότι γράφουν οι ίδιοι στο Ημερολόγιό του. Χρήση της θεατρικής τεχνικής της Aνακριτικής Kαρέκλας. Αρχικά αναζητούν με ποιον στίχο του ποιήματος "Βράδυ" του Καρυωτάκη θα συνέδεαν τον πίνακα του Βαν Γκογκ. Μετά τους ζητείται να γράψουν δικά τους κείμενα με τις ακόλουθες οδηγίες:

         Φύλλο εργασίας 3 : Ημερολόγιο του ποιητή

         1. Μπείτε στη θέση του ποιητή για λίγο και συμπληρώστε τις προτάσεις σα να είστε αυτός που ζει μέσα στο δωμάτιο του πίνακα:

        «Βλέπω…

         Έχω…

         Νιώθω…

         Θέλω…

         Αναρωτιέμαι...»

         2. Φανταστείτε ότι σε αυτό το δωμάτιο μένει  ο Καρυωτάκης. Κρατάτε στα χέρια σας το ημερολόγιο του ποιητή. Τι θα μπορούσε να γράφει; Τι θα μπορούσε να συμβεί; Συνεχίστε…

         Τέλος,  δημιουργούν ένα δικό τους εικαστικό έργο σύμφωνα με τις ακόλουθες οδηγίες:

          Ζωγραφίζοντας

         1. Αναδημιουργήστε το δωμάτιο του Βαν Γκογκ με βάση το δικό σας γούστο για τα χρώματα προσθέτοντας λεπτομέρειες που θα δείχνουν ότι είναι πιο σύγχρονο ή πιο κοντά στο δικό σας πραγματικό δωμάτιο.

         2. Επιλέξτε μια λεπτομέρεια του πίνακα και αυτοσχεδιάστε ελεύθερα μετασχηματίζοντας την σε μοτίβο, τοπίο, αντικείμενο ή αφαιρετική σύνθεση.

Η προσέγγιση του έργου του Βαν Γκογκ γίνεται με βιωματικό και ενεργητικό τρόπο δίνοντας τους την ευκαιρία να εκφραστούν με όποιον τρόπο τους αγγίξει περισσότερο στη συγκεκριμένη φάση. Κάποιοι που τώρα θα γράψουν κείμενα, στην επόμενη φάση μπορεί να θέλουν να ζωγραφίσουν. Το σενάριο προσπαθεί να ζωντανέψει την εμπειρία της συνέργειας των τεχνών, προωθώντας την ιδέα ότι η γνώση και η πραγματικότητα προσεγγίζονται με πολλούς τρόπους.

ΦΑΣΗ Δ΄ ΕΝΑΣΤΡΗ ΝΥΧΤΑ

Παρουσιάζεται ο πίνακας του Βαν Γκογκ "Έναστρη νύχτα" με βίντεο και μουσική. Ακολουθούν ομαδικές και ατομικές δραστηριότητες και οι συμμετέχοντες χωρίζονται αυθόρμητα ανάλογα με το θέμα που τους αρέσει. Άλλοι συμμετέχοντες δημιουργούν Παγωμένες Εικόνες που ζωντανεύουν με Αυτοσχεδιασμούς και Θεατρικούς Μονολόγους.  Άλλοι δημιουργούν εικαστικά έργα και  πολυτροπικά κείμενα. (Φύλλο εργασίας 4)

Φύλλο εργασίας 4 : Ομαδικές και ατομικές δραστηριότητες

Α. Θεατρικές δραστηριότητες: Οι συμμετέχοντες δημιουργούν «Παγωμένες Εικόνες» που ζωντανεύουν με «Αυτοσχεδιασμούς». Διάδρομος της συνείδησης.

Β. Εικαστικές δραστηριότητες: Όσοι θέλουν να ζωγραφίσουν καλούνται να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα με έμφαση στην ιδιαίτερη κυκλική πινελιά και τα χρώματα που πρόσεξαν στον πίνακα του Βαν Γκογκ. 

• Έχεις βρεθεί έξω, στην εξοχή, ένα υπέροχο καλοκαιρινό βράδυ και κοίταξες τον έναστρο ουρανό; Ποια ήταν τα συναισθήματά σου όταν το έκανες αυτό; Ποιους ήχους άκουσες μια τέτοια νύχτα; Τι μυρωδιές οσφράνθηκες;
• Πιστεύεις ότι ο Βαν Γκογκ ζωγράφισε μια ρεαλιστική νύχτα; Τι σου θυμίζει; Ξαναδιάβασέ το ποίημα «Βράδυ» του Καρυωτάκη και σημείωσε τους στίχους που σε εμπνέουν.
• Ζωγράφισε κι εσύ μια νύχτα με αστέρια σ’ έναν ουρανό που να στροβιλίζεται με τον τρόπο του Βαν Γκογκ. Χρησιμοποίησε χαρτιά σκούρου χρώματος καιπαστέλ λαδιούή τέμπερες σε παλ χρώματα.
• Ακούγοντας απαλή λυρική μουσική ζωγράφισε στο χαρτί σου με μεγάλες πινελιές και κυκλικές κινήσεις. Άφησε τον ρυθμό της μουσικής να επηρεάσει τις κινήσεις σου στο χαρτί.

Γ.  Δημιουργική Γραφή: Όσοι προτιμούν τον γραπτό λόγο προσκαλούνται να γράψουν αυθόρμητα χωρίς λογική ό,τι τους έρχεται στο μυαλό συνειρμικά όταν βλέπουν τον πίνακα, σε μορφή μικρών ποιημάτων ή πεζών.

• Γράψτε ένα ποίημα για τη νύχτα: Διαβάστε και γράψτε με αφορμή το ποίημα «Βράδυ» παραλλάσσοντας στίχους και λέξεις συνειρμικά. Παίξτε με τις λέξεις σαν τους σουρεαλιστές που έγραφαν ο ένας μετά τον άλλον σ’ ένα χαρτί ό,τι τους ερχόταν στο μυαλό χωρίς λογική.

Δ. Πολυτροπικά κείμενα. Δίνεται η δυνατότητα να εργαστούν σε υπολογιστή, για να φτιάξουν κάρτες, αφίσες με σχετικά θέματα.

• Γράψτε και στείλτε μια κάρτα σ’ ένα φίλο ή φίλη σας με τοπίο του Βαν Γκογκ: Φανταστείτε ότι περάσατε ήδη μια ολόκληρη μέρα εκεί και γράψτε το κείμενο πίσω από την κάρτα από την οπτική γωνία ενός ταξιδιώτη που βρίσκεται π.χ. στο τοπίο της “Έναστρης Νύχτας”. Η κάρτα μπορεί να είναι απόκομμα από την Έναστρη Νύχτα ή άλλο πίνακα του Βαν Γκογκ.
• Δημιουργήστε μια αφίσα με φόντο την «Έναστρη Νύχτα»:
• Σκεφθείτε κάποιο γεγονός που θα μπορούσε να έχει ως φόντο αυτόν τον πίνακα, και γράψτε τον τίτλο με ταιριαστά χρώματα ή παίξτε με τις αντιθέσεις για να τονίσετε ό,τι θεωρείτε σημαντικό. Αντιγράψτε τον πίνακα και δημιουργήστε μια αφίσα στο word ή σε άλλο πρόγραμμα σχετικό.

ΦΑΣΗ Ε΄ Παρουσιάσεις

• Τοιχογραφία- μωσαϊκό.  Η ενότητα κλείνει με τοποθέτηση των έργων σ' έναν από τους τοίχους της τάξης ή σε άλλο σημείο του σχολείου, που προσφέρεται, σαν μια συλλογική τοιχογραφία ή ένα μωσαϊκό.
• Διάδρομος της συνείδησης. Όλοι ψιθυρίζουν κάποια λόγια σ΄ έναν από τους συμμετέχοντες που υποδύεται τον Βαν Γκογκ ή τον Καρυωτάκη.
• Ιστολόγιο.  Τέλος, επιδιώκεται η ανάρτηση όλων των έργων σε ένα ομαδικό ιστολόγιο με τίτλο: "Ένα βράδυ που ο Καρυωτάκης συνάντησε τον Βαν Γκογκ", που θα δημιουργηθεί σταδιακά από τους συμμετέχοντες.
• Κλείνοντας όλοι μαζί βλέπουν ένα διαδραστικό βίντεο με θέμα-έκπληξη!  (δείτε παρακάτω στην ενότητα Βίντεο).

Εικαστικές δραστηριότητες  για το σπίτι

• Αναδημιουργήστε το δωμάτιο του Βαν Γκογκ με βάση το δικό σας γούστο για τα χρώματα προσθέτοντας λεπτομέρειες που θα δείχνουν ότι είναι πιο σύγχρονο ή πιο κοντά στο δικό σας πραγματικό δωμάτιο.
• Επιλέξτε μια λεπτομέρεια του πίνακα και αυτοσχεδιάστε ελεύθερα μετασχηματίζοντας την σε μοτίβο, τοπίο, αντικείμενο ή αφαιρετική σύνθεση.
• Δημιουργήστε ένα τοπίο με ατμόσφαιρα: Επιλέξτε ένα σημείο της πόλης σας ή της γειτονιάς σας που σας αγγίζει συναισθηματικά. Επισκεφθείτε το και τραβήξτε φωτογραφίες σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Επιλέξτε τις φωτογραφίες που σας εμπνέουν και φτιάξτε ένα πρώτο σκίτσο με μολύβι. Μετά γεμίστε το σχέδιο σας με χρωματιστό μολύβι ή παστέλ προσπαθώντας να αποδώσετε κάποιο συναίσθημα (μπορεί οι φωτογραφίες να έχουν ήδη προετοιμαστεί ή η άσκηση να γίνει την επόμενη ώρα  της δραστηριότητας σε άλλη μέρα).

Αποτελέσματα

Οι συμμετέχοντες προσέγγισαν συνειρμικά τα έργα τέχνης με βάση το συναίσθημα και την εμπειρία τους και δημιουργησαν δικά τους έργα, ενεργοποιώντας τη φαντασία τους και καταθέτοντας την προσωπική τους ματιά. Η οπάδα ζεστάθηκε και εκφράστηκε με ποικίλους τρόπους: Έργα ζωγραφικά, ποιητικά και πεζά, θεατρικοί αυτοσχεδιασμοί.

Οι συμμετέχοντες αφιέρωσαν πολύ χρόνο στη δημιουργική γραφή που τους άρεσε πολύ. Παρατηρήσαμε ότι μας άρεσαν οι ίδιοι στίχοι «η αδειανή κάμαρά μου… τα χαμένα όνειρά μου…» Ο καθένας πήρε το λόγο και διάβασε τα κείμενα του. Γνωριστήκαμε μέσα από τα γραφόμενά μας. Στο φόντο της αίθουσας παιζόταν ένα μικρό βίντεο, όπου κάποιος έπαιζε με τα χρώματα στο νερό και εν τέλει ζωγράφισε εκεί τη μορφή του Βαν Γκογκ.

Το γράψιμο του ημερολογίου του ποιητή ήταν προθέρμανση για την ανακριτική καρέκλα. Στην αρχή πιο δειλά, στη συνέχεια πιο δυναμικά ξεπρόβαλαν οι ερωτήσεις μας στον Καρυωτάκη:

 «Τι σκέφτεσαι για το μέλλον; Έχεις καταλάβει πώς όλοι στην Πρέβεζα σε κοιτάνε περίεργα; Έχεις σκεφτεί ποτέ να τα παρατήσεις όλα και να κάνεις κάτι τελείως διαφορετικό; Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στη ζωή σου τι θα άλλαζες; Τι φοβάσαι περισσότερο;»

Συμμετείχε μία νεαρή κοπέλα με πολύ ταλέντο και θάρρος, η οποία μπήκε μέσα στον ρόλο του ποιητή με μεγάλη επιτυχία και έδωσε την ώθηση σε όλους να κάνουν ενδιαφέρουσες ερωτήσεις. Αποκορύφωση του εργαστηρίου ήταν στο τέλος ο διάδρομος της συνείδησης- μια γνωστή θεατρική τεχνική, απ' όπου περάσαμε όλοι οι συμετέχοντες και ακούσαμε τους άλλους να μας ψιθυρίζουν λόγια παρτηγοριάς και αγάπης. Ήταν μία πολύ ωραία ομάδα, που το κοινό της σημείο ήταν η μεγάλη αγάπη τόσο για τον Καρυωτάκη όσο  και για τον Βαν Γκογκ.

1. Α. Βλαβιανού,  "Λογοτεχνία: Εκπαιδευτική σημασία – Τρόποι προσέγγισης", στο Μείζον Πρόγραμμα επιμόρφωσης, Βασικό επιμορφωτικό Υλικό, τόμος Α΄, 2011, A6.3, σ.84-87
2.  Μ. Καλδή, "Αποτυπώνοντας ίχνη της πραγματικότητας", στο: Ν. Γκόβας (επιμ.) Βιντεομουσεία, αποτυπώνοντας ίχνη της προσωπικής μας κουλτούρας, Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής, Αθήνα, 2012, σ. 71-78
3. Γ.Μέγα,  "Η αξιοποίηση της αισθητικής εμπειρίας στην εκπαίδευση", στο: Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης, Βασικό επιμορφωτικό Υλικό, τόμος Α΄, 2011, Α5., σ.49-69
4. Κ.Μόσχος,  Γ.Μπίκος, & Δ.Σαρρής,  "Η αξιοποίηση της μουσικής στην εκπαίδευση - Σύγχρονη θέση της μουσικής στην εκπαιδευτική διαδικασία", στο: Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης, Βασικό επιμορφωτικό Υλικό, τόμος Α΄ Α6.6., 2011, σ. 93-96
5. Ε. Gombrich, Το χρονικό της τέχνης. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1998, σ. 547-553
6. C. Freeland, Μα είναι αυτό τέχνη;,  Εκδόσεις Πλέθρον, Αθήνα, 2005 .
7.  M. Beaudoin, "The instructor's changing role in distance education", The American Journal of Distance Education 4 (2, 1990), σ.21-29
8.  J. Dewey, Art as experience. Minton Balch,New York, 1934
9. D.Eastmond,L. Ziegahn, Instructional design for the online classroom, In Computer-mediated Communication and the Online Classroom, Vol. 3: Distance Education (eds. Z. L. Berge and M. P. Collins), Hampton Press, Cresskill, NJ, 1995, σ.59-80
10. H. Gardner, Frames of mind: The theory of multiple Intelligences, Basic Books, 1983

Πολυμέσα

1. Ψηφιακή Πλατφόρμα Αίσωπος: Βραβευμένο Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο της Καλδή Μαρίας με τίτλο: «Ένα βράδυ που ο Καρυωτάκης συνάντησε τον Βαν Γκογκ». http://aesop.iep.edu.gr/node/22691
2. Διαδραστικό βίντεο για τον Βαν Γκογκ.  Ανακτήθηκε από την Πλατφόρμα Αίσωπος: http://aesop.iep.edu.gr/node/22691/5725/#question23987
3. Ο πίνακας  «Έναστρη  Νύχτα» του Βαν Γκογκ.  Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο του μουσείου ΜΟΜΑ:  http://www.moma.org/learn/moma_learning/vincent-van-gogh-the-starry-night-1889
4. Ο πίνακας «Το Υπνοδωμάτιο του Βαν Γκογκ». Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα του Μουσείου Van Gogh στο Άμστερνταμ: https://artsandculture.google.com/asset/the-bedroom/KwF-AdF1REQl6w
5. Βίντεο Vincent Van Gogh Visits the Gallery | Vincent And The Doctor | Doctor Who. Ανακτήθηκε από το YouTube:  https://www.youtube.com/watch?time_continue=158&v=ubTJI_UphPk
6. Van Gogh on Dark Water. Ανακτήθηκε από το YouTube:  https://youtu.be/4dKy7HNU4vk   
7. Van Gogh Starry Night Interactive Animation (music by Gig McKell). Ανακτήθηκε από το YouTube:  https://youtu.be/91mSLGOfH2E

H Μαίρη Καλδή είναι φιλόλογος. Σπούδασε Παιδαγωγικά στη Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και εργάζεται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Μελέτησε μουσική στο Ελληνικό Ωδείο μέχρι την Ανωτέρα Σχολή του Πιάνου. Έπαιξε πιάνο σε συναυλίες με τον Νικόλα Άσιμο (1983-1986). Εμψυχώνει θεατρικά και κινηματογραφικά εργαστήρια με μαθητές και έχει λάβει μέρος σε Διεθνείς Συνδιασκέψεις, ημερίδες και σεμινάρια επιμόρφωσης για το θέατρο στην εκπαίδευση ως μέλος Οργανωτικής Επιτροπής. Έχει διατελέσει αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση. Είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Εκπαίδευση & Θέατρο και επιμελείται το Ενημερωτικό Δελτίο του Δικτύου. Από το 2004 βιντεοσκοπεί και επεξεργάζεται ψηφιακά οπτικοακουστικό υλικό από δράσεις του Δικτύου. Συμμετείχε στα προγράμματα «Λογοτεχνικό Εργαστήριο», «ΒιντεοΜουσεία» (2009-2015) και “Youthdocs”(2014-2106) της ΔΔΕ Ανατ. Αττικής – Πολιτιστικά Θέματα. Δημιούργησε μαζί με την Κατερίνα Αλεξιάδη δύο tutorials με θέμα «Πώς να κάνεις θέατρο – ντοκουμέντο» ( How to do it for students How to do it for teachers).