Το εργαστήριο αφορά στη βιωματική προσέγγιση ενός εύκολου εργαλείου θεατρικής έκφρασης,  που οδηγεί σε μια άρτια θεατρική πράξη τους συμμετέχοντες.

Είναι ένα εργαλείο, που βοηθά τα παιδιά στο βασικό μάθημα της ζωής τους: να είναι αυτόνομα, δημιουργικά και να εκφράζουν στο μέγιστο βαθμό τις δυνατότητές τους, με σεβασμό στον εαυτό τους, αλλά και στην ομάδα, να καλλιεργήσουν αισθητική.

Είναι εύκολο, απλό και σύντομο, «χωράει» με ευελιξία στο φορτωμένο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου και ακολουθεί τέσσερα (4) βασικά στάδια.

 Έχει εφαρμοστεί από το Νηπιαγωγείο έως την Στ΄ τάξη με επιτυχία, από πολλούς/πολλές  εκπαιδευτικούς στις Κυκλάδες. Θεωρώ ότι μπορεί άνετα να εφαρμοστεί με ανάλογη προσαρμογή σε Γυμνάσιο και Λύκειο.

Παράλληλοι στόχοι

Στο εργαστήριο ερευνούμε, βιώνουμε, διακρίνουμε και καλλιεργούμε παράλληλους στόχους:

1.  τους στόχους που επιτυγχάνουμε υλοποιώντας τα 4 στάδια και αφορούν στα παιδιά/στην ομάδα, που θα απευθυνθούμε σε μελλοντικό χρόνο, ως συντονιστές/εμψυχωτές  και
2.  τους στόχους που ερευνούμε ως ενήλικες, στο παρόντα χρόνο, στο συγκεκριμένο εργαστήριο ενηλίκων - συντονιστών

Στόχοι εκπαιδευτικού δίωρου/εργαστηρίου στην τάξη – τι θέλω από τα παιδιά μου:

• Αυτονομία: να μπορούν «να σηκωθούν από το θρανίο» χωρίς να «γκρεμίσουν την τάξη»
• Αυτενέργεια: να μπορούν «να λειτουργήσουν σε ομάδες»: να μπορούν να τα «βρουν» μόνα τους, να καταλήξουν σε συμφωνία απονομής ρόλων, να συνομιλήσουν, να συμφωνήσουν και να δημιουργήσουν ένα δικό τους μίνι θεατρικό
• Παραγωγή λόγου: να το παρουσιάσουν, να διατυπώσουν αυθόρμητο λόγο και εν προκειμένω «δημόσιο»
• Αισθητική διάκριση και παρατήρηση: τέλος, αφού ολοκληρώσουν τη δημιουργία τους, να την αξιολογήσουν, να αναστοχαστούν πάνω σε αυτήν με την πρόθεση να την βελτιώσουν, δηλαδή να κάνουν μια πρώτη μικρή συνειδητή πράξη παρατήρησης.

Στόχοι παρουσίασης του εκπαιδευτικού δίωρου/εργαστηρίου σε ομάδα ενηλίκων-συντονιστών στο συνέδριο:

• Παρουσίαση μιας καλής πρακτικής που λειτουργεί αποτελεσματικά μέσα στην τάξη σε πολλαπλά επίπεδα: ανάμεσά τους τα πιο προφανή είναι ότι τα παιδιά καλλιεργούν βασικές δεξιότητες επικοινωνίας και συνδιαλλαγής με κίνητρο μια ιστορία και στόχο την αναπαράσταση της. Αυτό είναι κάτι που τους δίνει ευχαρίστηση και ως εκ τούτου πειθαρχούν «στους κανόνες του παιχνιδιού», αναπτύσσουν αυτονομία και πειθαρχία σε έναν ισορροπημένο δημιουργικό συνδυασμό. Αναπτύσσουν δεξιότητες λόγου.
• Αναφορά σε ένα βασικό σημείο-κλειδί το οποίο αφορά στην επιλογή της ιστορίας: η ιστορία που επιλέγεται να μην ξεπερνά σε δυνατότητες την ομάδα που απευθύνεται. (αναλύεται τι σημαίνει αυτό)
• Η περιγραφή δυο βασικών δεξιοτήτων που χρειάζεται να έχει ο συντονιστής/η συντονίστρια και οι οποίες είναι:

1. η ικανότητα να διατηρεί την αταραξία, το ρυθμό και την παραμονή στο ρόλο
2. και η ικανότητα να εστιάζει στην ουσία πίσω από την «εμφάνιση» μιας κατάστασης – να μπορεί να διακρίνει και να φωτίζει και την πιο μικρή θετική μετατόπιση στην συμπεριφορά των παιδιών και η σύντομη αναφορά στο πώς αυτές αναπτύσσονται

• Βιωματική εμπειρία για τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες των δυναμικών που αναπτύσσονται στην ομάδα και στα άτομα

Είναι παιχνίδι δραματοποίησης - υπόδησης ρόλων, οπότε χρειάζεται:

• επιλογή κατάλληλης ιστορίας
• την προτεινόμενη μεθοδολογία

Υλικό - Μεθοδολογία:

«Τα 4 στάδια»:

1. Η επιλογή και η αφήγηση σύντομης ιστορίας, μύθου, διλήμματος
2. Ο χωρισμός σε ομάδες και η δραματοποίηση
3. Η θέαση των δρώμενων (με προσοχή και θεατρική ατμόσφαιρα)
4. Ο σχολιασμός των δρώμενων (η ανατροφοδότηση των παιδιών από τα παιδιά μετά από τη θέαση)

Μετά το τέλος της συνάντησης γίνεται άμεση καταγραφή από τον συντονιστή ή την συντονίστρια των δεδομένων αλληλεπίδρασης των ομάδων και ο σχεδιασμός της επόμενης συνάντησης.

Διάρκεια: Ένα διδακτικό δίωρο, αν και μόλις εξοικειωθεί ο/η εκπαιδευτικός και η τάξη μπορεί να υλοποιηθεί και σε μία διδακτική ώρα.

Συχνότητα: Ενδεικτική πρόταση ένα δίωρο την εβδομάδα.

«Τα 4 στάδια»:

• Στάδιο1: Η ΑΦΗΓΗΣΗ

Η επιλογή και αφήγηση της ιστορίας.Έχει σημασία η ιστορία που θα βρει ή θα φτιάξει ο/η εκπαιδευτικός να είναι κατάλληλη και απλή για την ηλικία της ομάδας στην οποία απευθύνεται.Στόχος είναι η ιστορία να χρησιμοποιηθεί από τα παιδιά, ως το μέσο, για να συναντηθούν με την προσωπική τους έκφραση και όχι να κυριαρχήσει στα παιδιά, η προσπάθεια αφήγηση της.

Ενδεικτικά παραδείγματα μικρών ιστοριών:

για Νηπιαγωγείο και Α΄ - Β΄ Δημοτικού: «Η ευγνωμοσύνη του μικρού μυρμηγκιού» Ανθολόγιο, σελ. 100.

Για Γ΄ - Δ΄ Δημοτικού: Μύθος του Αισώπου «Λιοντάρι και αγριόχοιρος», Γλώσσα Δ΄ Δημοτικού.

Για Ε΄- Στ΄ και Γυμνάσιο, απλές καθημερινές ιστορίες με κάποιο δίλημμα ή αντίλογο, που να τους αφορά. Πχ. Οι γονείς του Πέτρου/της Μαρίνας δεν τον/την αφήνουν να πάει σε μία εκδρομή. Μια παρέα φίλων τους συζητά πώς θα πείσουν τους γονείς τους για να πάρουν την έγκριση. (δίνονται στις ομάδες φύλλα εργασίας με την περιγραφή ενδεικτικών χαρακτήρων φίλων, αλλά αφήνουμε στα παιδιά την ελευθερία έκφρασης και δημιουργίας δικών τους χαρακτήρων)

Η επιλογή της ιστορίας του συγκεκριμένου εργαστηρίου ενηλίκων στο συνέδριο "Οι τέχνες στο ελληνικό σχολείο" είναι η εξής:

«Πέντε φίλοι γύρω στα 25 με 30, ψάχνουν για δουλειά εδώ και καιρό και τώρα που μιλάνε, και οι τρεις έχουν βρει  μια εργασία που δεν τους αρέσει και στην οποία πρέπει να απαντήσουν άμεσα αν ενδιαφέρονται ή όχι.

Τα χρήματα είναι ικανοποιητικά -  όμως περιμένουν απάντηση από μια άλλη θέση που τους ενδιαφέρει, ή οποία θα αργήσει λίγο ( εκεί υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός και δεν ξέρουν τι πιθανότητες έχουν)

Δεν ξέρουν  τι να κάνουν: να περιμένουν ή να δεχθούν την δουλειά που δεν τους αρέσει ;   Συναντιούνται  για να το συζητήσουν»

Οι ενδεικτικοί χαρακτήρες είναι:

Η Σοφία,  27 χρονών περιγράφει  το δίλημμά της στην παρέα

η Έλενα , μιλάει για τον εαυτό της: πιστεύει ότι πρέπει να δεχθεί την δουλειά γιατί ανησυχεί για το οικονομικό της μέλλον 

ο Μηνάς μοιράζεται προβληματισμούς σχετικά με το νεαρό της ηλικίας και τα όνειρα που έχει για τη ζωή του… ότι δεν θέλει να παραιτηθεί από αυτά

η Κατερίνα, αναρωτιέται για τον εαυτό της και  ρωτά τι θέλει η ίδια πραγματικά και περιγράφει πόσο το ψάχνει … ενώ θεωρεί σημαντικό  να το ξέρεις για να κάνεις επιλογές…

Ο Πέτρος,  λέει ότι θα περιμένει την άλλη δουλειά, γιατί είναι σίγουρος ότι θα την πάρει…»

Στη συνέχεια:

• Στάδιο 2: Η ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ

Χωρίζονται, γρήγορα και εύκολα, οι συμμετέχοντες/ουσες σε ομάδες, κάνοντας ένα απλό κινητικό παιχνίδι στο χώρο

Εκεί έχοντας την ιστορία, σε χαρτί, και τους ρόλους, μοιράζουν ρόλους και «αναπτύσσουν» τα λόγια που θα πουν και θα υποστηρίξουν στην ιστορία.

Υπάρχει μια ενδεικτική πρόταση για τους «χαρακτήρες» της ιστορίας, αλλά δεν είναι δεσμευτική και υπάρχει μεγάλη δυνατότητα αυτοσχεδιασμού και αυτενέργειας. Αυτό είναι και το πρώτο σημείο που απελευθερώνει τους μαθητές/συμμετέχοντες: Δεν υπάρχει συγκεκριμένο κείμενο που πρέπει να μάθουν απέξω και να επαναλάβουν. Φτιάχνουν δικές τους προτάσεις, δομούν δικές τους σκέψεις, συγκροτούν δικά τους επιχειρήματα.

Στο εργαστήριο ενηλίκων δίνεται μια βασική οδηγία, να μην ακολουθήσουν κάποια «ευκολία» τους, ώστε να μην είναι «μηχανική» και «αυτόματη» η παραγωγή του λόγου τους.

(αυτή η οδηγία, αφορά μόνο τους ενήλικες, όπως καταλαβαίνετε, δεν χρειάζεται στα παιδιά του Δημοτικού, που οι λεκτικές τους δυνατότητες, ακόμα, δεν είναι τόσο ανεπτυγμένες)

Στη συνέχεια:

• Στάδιο 3: Η ΘΕΑΣΗ

Η θέαση αποτελεί μια διαδικασία που τελείται με μεγάλη επιμέλεια και φροντίδα και προς τους «ηθοποιούς» και προς τους «θεατές»

Όλοι μπαίνουν σε ρόλο από την αρχή ως το τέλος (αυτό κρατά σταθερή τη δομή/το παιχνίδι)

Τα παιδιά εναλλάσσουν το ρόλο του θεατή - ηθοποιού και η/ο δασκάλα/ος έχει το ρόλο διοργανωτή παράστασης - παραγωγού.

Η σταθερή παραμονή στο ρόλο εμπλέκει τα παιδιά σοβαρά στο παιχνίδι και «παίζουν σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού»

Επίσης, η καλύτερη διαχείριση κρίσεων (συγκρούσεις, διαφωνίες ή οποιοδήποτε θέμα ανακύψει στην τάξη) γίνεται όταν επιτύχει και διατηρήσει ο/η συντονιστής/στρια την ψυχραιμία του/της και λύσει το θέμα μέσα από το ρόλο του «παραγωγού της παράστασης».

κλείνουμε:

• Στάδιο 4: Ο ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ στο «καφέ του θεάτρου»

Αποτελεί την ανατροφοδότηση και την κατανόηση της αισθητικής απόλαυσης

Η τέχνη είναι ένας σύνθετος, πολύμορφος και ξεχωριστά πλούσιος τρόπος ανθρώπινης έκφρασης. Συγκεκριμένα η σύντομη θεατρική πράξη των παιδιών, αποτελεί μια αυθεντική δημιουργική έκφραση και οδηγεί σε αισθητική απόλαυση.

Αυτή η πράξη, ολοκληρώνεται, όταν ο αποδέκτης την επεξεργάζεται, σκέφτεται, θέτει σε κρίση τις μέχρι τώρα επιλογές του, βλέπει πλευρές του, που δεν είχε μέχρι τότε συνειδητοποιήσει και δεν κάνει απλά ένα δρώμενο και «περνάει καλά».

Γίνεται ένα ολοκληρωμένο εργαλείο παρατήρησης του εαυτού και του περιβάλλοντος με στόχο την  κατανόηση του, την ανάλυση του και την μεταμόρφωσή του.

Άλλωστε μια από τις πιο απολαυστικές διαδικασίες παρακολούθησης μιας παράστασης, και γενικά αλληλεπίδρασης με ένα έργο τέχνης, είναι οι συζητήσεις και οι σκέψεις που ξεπηδάνε εξ αιτίας της.  

Έτσι λοιπόν, φροντίζουμε - δίνουμε τον χρόνο και τον χώρο και την προσοχή μας - ώστε τα παιδιά να μπουν σε αυτή τη διαδικασία και να συζητήσουν τις εντυπώσεις τους από το θέαμα που μόλις παρακολούθησαν, αλλά και «έπαιξαν» στο «καφέ του θεάτρου».

Οι θεατές/ηθοποιοί» σχολιάζουν τα θεατρικά δρώμενα των άλλων ομάδων, τους άλλους ηθοποιούς και τους εαυτούς τους.

Όλα τα σχόλια είναι ευπρόσδεκτα και ακούγονται χωρίς κριτική από τον/την συντονιστή/τρια. 

Αφιερώνουμε όσο χρόνο χρειάζονται οι ομάδες, ώστε να πουν όλοι και όλες τη γνώμη τους, τις σκέψεις τους, οποιαδήποτε σχόλιο πάνω στα δρώμενα, ανάλογα με την ηλικία και το βαθμό ωριμότητας τους. Αποτελεί σημαντικό στάδιο της προσωπικής ανάπτυξης, το σεβόμαστε χωρίς να το κρίνουμε ή να το βιάζουμε.

Μετά την ολοκλήρωση του βιωματικού, δόθηκαν συμπληρωματικές οδηγίες:

•  Σχετικά με τον ρόλο του/της συντονιστή/στριας:

Σε όλη τη διαδικασία ο ρόλος του/της συντονιστή/στριας είναι να προσφέρει την αδιάσπαστη προσοχή του/της,  να διευκολύνει  τη δραματική έκφραση και ροή, να συντονίζει τη σειρά των «παραστάσεων», τη συζήτηση του «καφέ» του θεάτρου, την οποία κυρίως ακούει με προσοχή τον σχολιασμό και αποφεύγει να παρεμβαίνει, κυρίως στις μεγάλες τάξεις, όπου τα παιδιά έχουν ευχέρεια λόγου και διατύπωσης.

Αν μία άποψη των παιδιών που ακούγεται είναι πολύ στερεότυπη και δεν υπάρχει αντίλογος από τα παιδιά, μπορεί να εισαγάγει μία ερώτηση προς προβληματισμό όλων, έρευνα και συζήτηση, όχι ως «άποψη του/της δασκάλου/ας».

Κρατάει σημειώσεις (με διακριτικό τρόπο, μπορεί να γίνει και αμέσως μετά το τέλος του δίωρου) περιγράφοντας τη συμπεριφορά, τον τρόπο που συμμετέχουν τα παιδιά, την αλληλεπίδρασή τους, ώστε να μπορεί να παρατηρεί τις αλλαγές που γίνονται από «παράσταση» σε «παράσταση». Βάσει αυτών των παρατηρήσεων και των σχολιασμών των παιδιών στο τέλος, σχεδιάζει το επόμενο δίωρο, τις ισορροπίες των ομάδων και τα ερωτήματα που θα θέσει με την επιλογή της ιστορίας.

«Κλείνει» όσο πιο απλά γίνεται: π.χ. συγχαίροντας τους συνεργάτες για την όμορφη παράσταση – ευχαριστεί για τα σημαντικά σχόλια και παρατηρήσεις που ακούστηκαν, ενδεχομένως να διατυπώσει ένα ή δυο σημεία που θέλει την πρακτική προσοχή τους: την παύση , την ακοή, την καθαρή άρθρωση… πάντα σε ρόλο «παραγωγού».

(και όχι σε ρόλο «δασκάλου/ας» λέγοντας αυτό που θεωρεί σωστό για το εκάστοτε ζήτημα που έχει αναδυθεί)

Οι εσωτερικές διαδικασίες μετατοπίσεων και μεταμορφώσεων με στόχο την αυτορρύθμιση και την αυτονομία συμβαίνουν ήδη…

• Σχετικά  με συχνά «ζητήματα» που αντιμετωπίζουν οι συντονιστές/στριες με τα παιδιά και απλές προτάσεις για την αντιμετώπισή τους (κυρίως στην αρχή):

"Ζήτημα": Φίλοι/φίλες που θέλουν να είναι στην ίδια ομάδα και δυσανασχετούν σε τυχόν χωρισμό

Πρόταση: τους /τις αφήνετε να είναι μαζί στην ίδια ομάδα.Στόχος είναι τα παιδιά να είναι ευχαριστημένα και να δημιουργήσουν μέσα από την χαρά.

(εκτός και αν η συναναστροφή είναι ακραία εκρηκτική και απαγορευτική, οπότε και ανακοινώνετε αμετάκλητα ότι: «για τις ανάγκες της παραγωγής η διανομή γίνεται  ως εξής: «ο τάδε πάει εκεί …και ο δείνα εκεί…»)

«αισθανθείτε» την κατάσταση και διευκολύνετε την, ώστε να υπάρχει θετικό κλίμα με έμφαση στο παιχνίδι της δραματοποίησης. Καθώς αυτό θα αρχίσει να λειτουργεί, θα δημιουργήσει από μόνο του, αβίαστα και φυσικά τις προϋποθέσεις για περισσότερη ποικιλία στις συνεργασίες, νέα ανοίγματα σε σχέσεις και επαφές, για την καλύτερη αυτορρύθμιση όλης της ομάδας.

Έχει ενδιαφέρον να γίνει το κοινωνιόγραμμα της τάξης «πριν» και «μετά» και να συγκριθούν.

"Ζήτημα": Διαφωνίες στη διανομή των ρόλων – π.χ. να τσακώνονται για το ποιος θα πάρει το ρόλο του πρωταγωνιστή – μυρμήγκι ( «Η ευγνωμοσύνη του μικρού μυρμηγκιού»)

Πρόταση: Ο «παραγωγός» αποφασίζει να υπάρχουν δύο πρωταγωνιστές και εξηγεί, μόνο, στη συγκεκριμένη ομάδα που έχει το πρόβλημα διανομής, πώς θα κινηθεί και θα το παίξει – «Δυο μυρμήγκια φίλοι βγαίνουν βόλτα και….»

Γενικά η πρόθεση είναι να λύνουμε τις ανούσιες συγκρούσεις και να τα οδηγήσουμε να αρχίζουν να απολαμβάνουν το παιχνίδι της επικοινωνίας και έκφρασης. Η ιστορία αποτελεί κυρίως την αφορμή ώστε τα παιδιά να γίνουν ομάδες, να σχετιστούν, και να υλοποιήσουν από κοινού ένα στόχο, μόνα τους, χωρίς τη συνεχή παρεμβατική επέμβαση των ενηλίκων.

•  Σχετικά με συχνά "θέματα" του εκπαιδευτικού που αντιμετωπίζει σε σχέση με τον εαυτό του, στον ρόλο του συντονιστή/εμψυχωτή

Θέμα Α: Ο/η εκπαιδευτικός έχει δυσκολία να παραμείνει στο ρόλο του/της «παραγωγού» και ξαναμπαίνει στο ρόλο του «δασκάλου», κυρίως στην διαχείριση κρίσεων και στο σχολιασμό του κλεισίματος.

Πρόταση: Καλλιέργεια της εσωτερικής προσοχής: Συνεπής και συνεχής παρατήρηση της συμπεριφοράς και σταθερή εσωτερική επαναφορά στο ρόλο του «παραγωγού».

Τα παιχνίδια ρόλων, είναι τα παιχνίδια της ζωής, «μπαίνουμε σε» και «βγαίνουμε από ρόλους», πολλές φορές μέσα στην ημέρα όλοι μας, χωρίς να το συνειδητοποιούμε: ένα παράδειγμα των διαφορετικών ρόλων που αλλάζει στη μέρα, μία γυναίκα παντρεμένη 35 ετών: ξυπνά το πρωί από τον γιο της και «είναι η μαμά», πάει στην εργασία της και «είναι το αφεντικό/ είναι η δασκάλα/ είναι η ιατρός», τρώει με την φίλη της το μεσημέρι και «είναι η φιλενάδα» συναντά την μητέρα της το απόγευμα και «είναι η κόρη», πάει στο περίπτερο και «είναι η πελάτης», πάει στον οδοντίατρο και «είναι η ασθενής», συναντιέται με τον άντρα της και «είναι η σύντροφος» και η λίστα είναι ατελείωτη…

Η προσοχή μας κάνει να συνειδητοποιούμε αυτούς τους ρόλους και να τους διακρίνουμε. Η προσοχή καλλιεργείται με βιωματικές δράσεις και συνεχείς εσωτερικές υπενθυμίσεις παρατήρησης.

Θέμα Β. Η εστίαση στις «δύσκολες» συμπεριφορές αλλά αδυναμία παρατήρησης και διάκρισης  των «καλών» συμπεριφορών: αυτές τις βελτιωτικές μετατοπίσεις που συμβαίνουν κυρίως από τα «δύσκολα» παιδιά. Είναι απολύτα σημαντικό να τις διακρίνουμε και να τις αξιοποιούμε εσωτερικά και εξωτερικά, διότι αν οι θετικές μετατοπίσεις, μείνουν απαρατήρητες και δεν ενισχυθούν, τότε αποδυναμώνονται και ξεχνιούνται. Το μεγαλύτερο μέρος της προόδου και εξέλιξης της ομάδας βασίζεται σε αυτή την δεξιότητα του/της συντονιστή/τριας

Πρόταση: Καλλιέργεια της προσοχής σε συνδυασμό με την αυτοπαρατήρηση για την μετατόπιση κάποιων προσωπικών πεποιθήσεων και στερεοτύπων.

Θέμα Γ. Η αδυναμία απόκτησης ρυθμού επαφής με την ομάδα ή αδυναμία διατήρησής του.

Πρόταση: Καλλιέργεια του εσωτερικού προσωπικού ρυθμού με βιωματικές δράσεις και πρακτικές, όπως επίσης με την συνειδητή παρατήρηση της αναπνοής.

Η μεγαλύτερη δυσκολία για την υλοποίηση αυτού του εργαστηρίου ήταν:

• οι συμμετέχοντες να μπορέσουν να είναι παρατηρητές και παρατηρούμενοι ταυτόχρονα, να αντιληφθούν την έννοια της προσοχής και των στερεότυπων πεποιθήσεων, αλλά να είναι και χαλαροί και αυθεντικοί στον παρόντα χρόνο.
• ως συντονίστρια να παραμείνω σε αυτή την πολλαπλότητα των στόχων και των ρόλων και την πολυπλοκότητα του εγχειρήματος και να μεταφέρω τη γνώση με διαύγεια, διάκριση, ικανότητα σχέσης με όλες και όλους και διατήρησης ρυθμού.

Πήγε πάρα πολύ καλά, το ένοιωθα σε όλη τη διάρκεια του, από τις συζητήσεις που ακολούθησαν μετά το τέλος του, αλλά και από τα φυλλάδια ανατροφοδότησης που ζήτησα να συμπληρώσουν οι συμμετέχοντες.

Ενδεικτικά θα αναφέρω:

Ερώτηση: Τι σας άρεσε περισσότερο στο εργαστήριο;

Απάντηση: «Το κάθε κομμάτι (θεωρία – πράξη) είχε το δικό του ξεχωριστό ενδιαφέρον, ο τρόπος παρουσίασης και οι επισημάνσεις ήταν πολύ ουσιαστικές, Μου άρεσε η οικειότητα και το κλίμα συνεργασίας που αναπτύχθηκε»

Ερώτηση: Ποιος στόχος κατακτήθηκε περισσότερο; Απάντηση: «Η παρατήρηση, η αυτονόμηση, η απελευθέρωση.  Επίσης ο προβληματισμός σχετικά με τους μηχανισμούς των στερεοτύπων.»

Ερώτηση: Κάτι άλλο που θα θέλατε να σχολιάσετε; Απάντηση «Εξαιρετική τεχνική, απόλυτα εφαρμόσιμη στην σχολική τάξη»

 Η θεατρική πράξη, όσο μικρή ή μεγάλη και αν είναι, αποτελεί µια ζωντανή διαδικασία, που μεταμορφώνει όλους τους εμπλεκόμενους. Αν ο/η συντονιστής/στρια αντιμετωπίσει κάποιες τυχόν δυσκολίες σαν προκλήσεις προς επίλυση και το εισαγάγει σταθερά στο «εσωτερικό» αναλυτικό πρόγραμμα των μαθημάτων, αυτό θα βοηθήσει καθοριστικά τα παιδιά να αυτονομηθούν, να είναι ικανά να αυτορυθμίζονται και να διατυπώνουν δημόσιο λόγο ευκολότερα. Ταυτόχρονα θα αποτελέσει και προσωπική διαδρομή αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης του/της ίδιου/ιας.

1. Α.Αυδή & Μ. Χατζηγεωργίου, Η τέχνη του Δράματος στην εκπαίδευση. 48 προτάσεις για εργαστήρια θεατρικής αγωγής, ΕΜεταίχμιο, Αθήνα, 2007.
2. Ζ.Αρχοντάκη & Δ.Φιλίππου, 205 βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων ψυχοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας, εκπαίδευσης,  Καστανιώτης, Αθήνα, 2003
3. J. Bruner, Δημιουργώντας ιστορίες. Νόμος, Λογοτεχνία, Ζωή, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2003.
4. J. Bruner, Πράξεις νοήματος, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1997. 
5. Ν.Γκόβας, Για ένα δημιουργικό θέατρο. Ασκήσεις,  παιχνίδια, τεχνικές, Μεταίχμιο, Αθήνα, 2002.
6. Maggie Hulson,   Σημειώσεις για το εργαστήριο που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ετήσιου σεμιναρίου με θέμα «Εκπαιδευτικό Δράμα: Βασικές αρχές, διαδικασία σχεδιασμού μαθημάτων και δυνατότητες», Πανελλήνιος Σύλλογος Εκπαιδευτικού Δράματος, 2006
7. Λ. Μάρσαλ, Το σώμα μιλά, Εκδόσεις ΚΟΑΝ,  Αθήνα, 2003.
8. L.S. Vygotsky, Νους στην κοινωνία,  Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα, 2000 .
9. Margaret Wetherell(Ed), Ταυτότητες, ομάδες και κοινωνικά ζητήματα,  Μεταίχμιο, 2004

Η Χρυσάννα Διαμαντή είναι παιδαγωγός (ΠΕ 70), με μεταπτυχιακές σπουδές στο Θέατρο (MFA in Theatre) και μακροχρόνια έρευνα, μελέτη και άσκηση στις εσωτερικές πρακτικές της τέχνης του taichi. Υπηρετεί ως Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων στη Διεύθυνση Π. Ε. Ν. Κυκλάδων. Ασχολείται συστηματικά με το θέατρο στην εκπαίδευση και με τις δυναμικές που αναπτύσσονται στα άτομα και τις ομάδες, παιδιών και ενηλίκων, μέσα από τη συνάντηση και την αλληλεπίδραση, τόσο από την πλευρά της θεωρίας όσο και από την πλευρά της εφαρμογής.

Έχει μελετήσει και εφαρμόσει διάφορες καινοτόμες προσεγγίσεις στη διδακτική πράξη. Έχει, επίσης,  συναντηθεί και μαθητεύσει δίπλα σε σημαντικούς δασκάλους∙ ανάμεσά τους, o Richard Nieoczym (μαθητής και συνεργάτης του J. Grotowski) , η Lorna Marshall (συγγραφέας του βιβλίου «Το σώμα μιλά»), η Maggie Hulson (συγγραφέας του βιβλίου «Schemes For Classroom drama»), ο Tapa Suntana (συνεργάτης του σκηνοθέτη Peter Brook). Ερευνά και εφαρμόζει, στην τάξη και σε ομάδες εκπαιδευτικών, βιωματικές πρακτικές που αναδεικνύουν και καλλιεργούν την τέχνη της συνειδητής παρουσίας σε ό,τι κάνουμε και πώς αυτό -η πράξη της παρατήρησης ως πράξη αισθητικής- επηρεάζει την πραγματικότητα και την αποτελεσματικότητά μας στην αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους.

Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στη Σύρο.