Η μουσική παιδαγωγική αποτελεί έναν τομέα συνεχώς εξελισσόμενο. Τις τελευταίες δεκαετίες, νέες φιλοσοφικές αντιλήψεις έχουν κάνει την εμφάνισή τους, επηρεάζοντας τα σχολικά προγράμματα σπουδών, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στη μουσική εκπαίδευση. Η πολυαισθητηριακή μουσική διδασκαλία-μάθηση αποτελεί ένα νέο μεθοδολογικό εργαλείο, όπου, σε αντίθεση με την συμβατικού τύπου μάθηση που περιορίζεται στο οπτικό και ακουστικό πεδίο (Kress, 2000), προκρίνει την πολυτροπική μάθηση μέσω του συνόλου των αισθήσεων. Εξάλλου, ο τρόπος που συλλέγουμε πληροφορίες από το περιβάλλον πραγματοποιείται με τη χρήση του συνόλου των αισθήσεων, μέσα από συναισθηματικές, συμπεριφοριστικές, γνωστικές και ψυχοκινητικές διεργασίες του εγκεφάλου (Κοκκίδου, 2015).

Ερευνητική δραστηριότητα στο πεδίο τονίζει τη σημασία της χρήσης όσο το δυνατόν περισσότερων αισθήσεων στην μαθησιακή διαδικασία, όπου πραγματοποιείται σε διαρκή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον, μέσα από την εμπειρία (Κοκκίδου, 2015). Εξάλλου, οι εκπαιδευτικές πρακτικές δεν περιορίζονται μόνο στη λεκτική επικοινωνία, αλλά σε πλήθος τρόπων όπως η ομιλία, το γράψιμο, η ζωγραφική, η χειρονομία, οι εκφράσεις του προσώπου, η κίνηση και τα γραφήματα (Lemke, 2013). Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, η πολυαισθητηριακή διδασκαλία-μάθηση συνδέεται με τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner (2011), όπου οι μαθητές μαθαίνουν με διαφορετικούς τρόπους, προσεγγίζοντας μια έννοια από διαφορετικές σκοπιές.

Η μουσική πράξη και μάθηση συνδέονται με ποικίλες διεργασίες του εγκεφάλου και από τη φύση τους είναι πολυτροπικές (Loeckx, 2015).  Μέσω πολυαισθητηριακών δράσεων (συνεργεία ακουστικού, οπτικού και σωματικού-ψυχοκινητικού πεδίου), οι μαθητές μπορούν να κατανοήσουν σε βάθος αφηρημένες μουσικές ιδέες, έννοιες και σύμβολα με φυσικό τρόπο. Έμφαση σε πολυαισθητηριακές δραστηριότητες δίνεται επίσης και στις παραδοσιακές μουσικοπαιδαγωγικές μεθόδους των Orff, Dalcroze και Kodály, ωστόσο απουσιάζουν η όσφρηση και η γεύση.

            Σκοπός της παρούσας εισήγησης αποτελεί η διερεύνηση των χαρακτηριστικών της πολυαισθητηριακής μουσικής διδασκαλίας-μάθησης, μέσω της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, καθώς και η συζήτηση για τον σχεδιασμό πολυαισθητηριακών μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, έμφαση θα δοθεί στη διασαφήνιση των προϋποθέσεων ένταξής τους στα μαθήματα μουσικής του σχολείου, μέσα από παραδείγματα και πρακτικές εφαρμογές.

 Λέξεις-Κλειδιά: πολυαισθητηριακή μουσική διδασκαλία-μάθηση, σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις, σχολική μουσική εκπαίδευση

Βιβλιογραφία:

Gardner, H. (2011). The unschooled mind: How children think and how schools should teach. New York, NY: Basic books.

Kress, G. (2000). Multimodality. In B. Cope, B. & M. Kalantzis, M. (Eds.). Multiliteracies: Literacy Learning and the Design of Social. Futures, (pp. 179-199). London: Routledge.

Lemke, J. L. (2013). Multimedia and discourse analysis. In J. P. Gee & M. Handforn (Eds.), The Routedge Handbook of Discourse Analysis (pp. 79-89). London: Routledge.

Loeckx, J. (2015). Learning Music Online. Music Learning with Massive Open Online Courses (MOOCs), 6, 21-51.

Κοκκίδου, Μ. (2015). Διδακτική της μουσικής, Νέες προκλήσεις, νέοι ορίζοντες. Αθήνα: Fagotto books.

H Μαίη Κοκκίδου (MEd, PhD, post-PhD) είναι ερευνήτρια μουσικοπαιδαγωγός. Σήμερα διδάσκει στα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών: Σημειωτική και Επικοινωνία (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) και Μουσική Παιδαγωγική (Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου). Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά διεθνή περιοδικά. Είναι συγγραφέας, συν-συγγραφέας και επιμελήτρια οκτώ βιβλίων, μεταξύ των οποίων «Διδακτική της Μουσικής» (2015), «Η εμψύχωση στη Διδασκαλία-Μάθηση» (2014) (εκδ. Fagotto), και «European Music Curricula: Philosophical Orientations, Trends, and Comparative Validation» (2009), «From kindergarten to early adulthood – Findings from a longitudinal study: What factors most influence student academic trajectory?» (2017) (εκδ. ΕΕΜΕ). Διετέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση (2007-2012). Τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στη Μουσική Σημειωτική, στα Π.Σ. Μουσικής Εκπαίδευσης, στην Ολιστική Αισθητική Αγωγή και στη Φιλοσοφία της Μουσικής Εκπαίδευσης.

Ο Γιάννης Μυγδάνης (ΜMus, MSc) κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο στη Μουσική Παιδαγωγική (E.U.C.), καθώς και μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στα Πληροφοριακά Συστήματα (Ο.Π.Α). Διπλωματούχος πιάνου και ηλεκτρονικού οργάνου (DipLCM), ολοκλήρωσε τις σπουδές στα Ανώτερα Θεωρητικά (Αρμονία, Αντίστιξη, Φυγή και Διεύθυνση Μπάντας), δίπλωμα Διεύθυνσης Χορωδίας και έλαβε το δίπλωμα Σύνθεσης με «Άριστα και Α’ Βραβείο». Επίσης, είναι σπουδαστής του τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Έχει γράψει μουσική για θέατρο, ταινίες μικρού μήκους και παραμύθια. Οι παρτιτούρες Toccata for piano και Thymises for prepared piano κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Poeta, ενώ από τις εκδόσεις Εντύποις κυκλοφορεί η πρώτη δισκογραφική εργασία με τίτλο «Ιδανικές Φωνές» σε ποίηση Κ. Π. Καβάφη. Είναι μέλος της ΕΕΜΕ και εργάζεται ως καθηγητής μουσικής στο Δημοτικό Ωδείο Αμαρουσίου και Ηλιούπολης.